Câu nói của Naval: “Fast, lift, sprint, stretch, and meditate. Build, sell, write, create, invest, and own. Read, reflect, love, seek truth, and ignore society. Make these habits. Say no to everything else. Avoid debt, jail, addiction, disgrace, shortcuts, and media. Relax. Victory is assured.”
Naval Ravikant đưa ra một danh sách dài những thói quen và nguyên tắc sống, như một công thức toàn diện để đạt được thành công và hạnh phúc trong cuộc đời. Đây không chỉ là lời khuyên đơn lẻ mà là một triết lý sống đầy đủ, từ sức khỏe thể chất, phát triển cá nhân, đến thái độ tinh thần. Nhưng liệu một công thức phức tạp như vậy có thực sự khả thi và đảm bảo “chiến thắng” không? Bài viết này sẽ phân tích ý nghĩa sâu xa của câu nói, minh họa bằng ví dụ thực tế, lập luận ủng hộ quan điểm của Naval, và xem xét các phản biện để đánh giá tính ứng dụng của nó.
Phân tích ý nghĩa
Câu nói của Naval có thể chia thành ba nhóm chính:
- Sức khỏe thể chất: “Fast, lift, sprint, stretch, and meditate” nhấn mạnh việc chăm sóc cơ thể và tâm trí thông qua nhịn ăn, tập tạ, chạy nhanh, giãn cơ, và thiền – những hoạt động rèn luyện sức khỏe toàn diện.
- Sự nghiệp và sáng tạo: “Build, sell, write, create, invest, and own” đại diện cho việc tạo ra giá trị (xây dựng, sáng tạo), kiếm tiền từ nó (bán, đầu tư), và sở hữu tài sản – một lộ trình phát triển tài chính và cá nhân.
- Tinh thần và thái độ sống: “Read, reflect, love, seek truth, and ignore society” khuyến khích học hỏi, suy ngẫm, yêu thương, tìm kiếm sự thật, và loại bỏ áp lực xã hội, trong khi “avoid debt, jail, addiction, disgrace, shortcuts, and media” là lời cảnh báo tránh xa cám dỗ và sai lầm.
Naval kết thúc bằng “Relax. Victory is assured,” ngụ ý rằng nếu bạn biến những điều này thành thói quen và nói “không” với mọi phiền nhiễu, thành công là điều tất yếu. Đây là một triết lý sống tối giản nhưng toàn diện, hướng tới sự cân bằng giữa thể chất, trí tuệ, và tinh thần.
Ví dụ thực tiễn
Hãy nhìn vào cuộc sống của những người thành công áp dụng tương tự triết lý này. Elon Musk, dù không nhịn ăn hay thiền công khai, duy trì sức khỏe qua tập luyện và có thói quen làm việc không ngừng: ông xây dựng (Tesla, SpaceX), bán (thuyết phục nhà đầu tư), đầu tư (vào các dự án mới), và sở hữu cổ phần lớn trong các công ty của mình. Ông cũng đọc sách nhiều (tự học kỹ thuật tên lửa) và phớt lờ dư luận để theo đuổi tầm nhìn riêng. Một ví dụ khác là Arnold Schwarzenegger: ông tập tạ và rèn luyện cơ thể (lift, sprint), xây dựng sự nghiệp diễn xuất và kinh doanh (build, sell), đầu tư vào bất động sản (invest, own), và viết sách (write) để chia sẻ triết lý sống. Cả hai đều tránh xa nợ nần hay scandal lớn (avoid debt, disgrace) và đạt được “chiến thắng” ở mức độ vượt xa người thường. Ngược lại, những người chạy theo lối tắt (shortcuts) như đầu cơ tài chính không bền vững thường rơi vào nợ nần hoặc thất bại, minh họa hậu quả của việc không tuân theo nguyên tắc Naval đề xuất.
Lập luận ủng hộ
Triết lý của Naval có sức thuyết phục nhờ các luận điểm sau:
- Toàn diện và cân bằng: Công thức này bao quát mọi khía cạnh của cuộc sống – từ sức khỏe, tài chính, đến tinh thần. Một nghiên cứu từ Đại học Harvard (2020) chỉ ra rằng những người duy trì thói quen tập thể dục, đọc sách, và tránh căng thẳng có tuổi thọ trung bình cao hơn 10 năm so với người không có thói quen này. Sự kết hợp các yếu tố như Naval đề xuất tạo ra một nền tảng vững chắc cho thành công lâu dài.
- Sức mạnh của thói quen: Khoa học đã chứng minh rằng thói quen định hình cuộc đời. Theo cuốn Atomic Habits của James Clear, những hành động nhỏ lặp lại hàng ngày (như đọc sách, tập thể dục) có thể dẫn đến thay đổi lớn nhờ hiệu ứng lãi kép. Naval biến những thói quen tích cực thành hệ thống để đảm bảo “chiến thắng”.
- Loại bỏ phiền nhiễu là chìa khóa: Việc nói “không” với nợ, nghiện ngập, và truyền thông giúp bạn tập trung vào điều quan trọng. Một báo cáo từ Nielsen (2021) cho thấy người Mỹ trung bình dành 4 giờ mỗi ngày xem TV hoặc lướt mạng xã hội – thời gian có thể dùng để xây dựng hoặc đầu tư. Naval khuyến khích loại bỏ những thứ làm lệch hướng mục tiêu, tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững.
Phản biện và thảo luận
Dù hấp dẫn, công thức của Naval không phải không có điểm yếu:
- Quá tham vọng và phức tạp: Danh sách này đòi hỏi kỷ luật thép và thời gian đáng kể để thực hiện tất cả – nhịn ăn, tập luyện, xây dựng, đầu tư, đọc sách, thiền, v.v. Với người có công việc toàn thời gian hoặc trách nhiệm gia đình, việc duy trì toàn bộ thói quen này có thể bất khả thi. Ví dụ, một bà mẹ đơn thân khó có thể vừa nuôi con vừa dành thời gian cho tất cả các hoạt động Naval liệt kê.
- Không phải ai cũng cần mọi thứ: Một số người có thể đạt “chiến thắng” mà không cần làm tất cả. Chẳng hạn, một nghệ sĩ có thể sống hạnh phúc chỉ bằng cách sáng tạo (create) và yêu thương (love), mà không cần đầu tư hay bán hàng. Công thức của Naval dường như áp dụng một cách tiếp cận chung cho mọi người, bỏ qua sự đa dạng trong mục tiêu sống.
- Thư giãn là xa xỉ: “Relax. Victory is assured” nghe lý tưởng, nhưng thực tế, cuộc sống đầy rủi ro và không chắc chắn. Một nghiên cứu từ Đại học Yale (2019) chỉ ra rằng ngay cả những người có thói quen tốt cũng gặp thất bại do yếu tố ngoài tầm kiểm soát, như khủng hoảng kinh tế hay bệnh tật. Điều này thách thức lời hứa “chiến thắng chắc chắn” của Naval.
Để dung hòa, có thể nói rằng công thức của Naval là lý tưởng nhưng không bắt buộc phải áp dụng toàn bộ. Tùy vào hoàn cảnh, mỗi người có thể chọn lọc những phần phù hợp nhất với mình, thay vì cố gắng làm tất cả.
Kết luận
Câu nói của Naval là một bản thiết kế chi tiết cho một cuộc sống thành công và trọn vẹn, kết hợp sức khỏe, sự nghiệp, và tinh thần thành một hệ thống thói quen mạnh mẽ. Những người như Musk hay Schwarzenegger cho thấy rằng việc áp dụng các nguyên tắc này – dù không đầy đủ – có thể dẫn đến thành tựu lớn lao. Tuy nhiên, tính phức tạp và yêu cầu cao của nó khiến công thức này không dễ áp dụng cho tất cả mọi người, đặc biệt trong những hoàn cảnh hạn chế. Cuối cùng, thay vì xem đây là một mệnh lệnh cứng nhắc, chúng ta nên coi nó như một nguồn cảm hứng để xây dựng thói quen tích cực, loại bỏ phiền nhiễu, và hướng tới “chiến thắng” theo cách riêng của mình.