Câu nói của Naval: “You will get rich by giving society what it wants but does not yet know how to get. At scale.”
Naval Ravikant đưa ra một công thức độc đáo để làm giàu: cung cấp cho xã hội những thứ nó khao khát nhưng chưa biết cách đạt được, và làm điều đó ở quy mô lớn. Trong một thế giới nơi cạnh tranh khốc liệt và nhu cầu liên tục thay đổi, câu nói này là lời kêu gọi đổi mới và tầm nhìn xa. Nhưng liệu việc đoán trước nhu cầu xã hội có thực sự là con đường duy nhất để giàu có? Bài viết sẽ phân tích ý nghĩa của câu nói, minh họa bằng ví dụ thực tế, lập luận ủng hộ quan điểm của Naval, và xem xét các phản biện để đánh giá tính thực tiễn của nó.
Phân tích ý nghĩa
Câu nói của Naval tập trung vào ba yếu tố: “giving society what it wants” (cho xã hội thứ nó muốn) ám chỉ việc đáp ứng nhu cầu tiềm ẩn; “does not yet know how to get” (chưa biết cách đạt được) nhấn mạnh sự đổi mới để giải quyết vấn đề chưa có lời giải; “at scale” (ở quy mô lớn) gợi ý rằng giá trị phải được nhân rộng để tạo ra của cải đáng kể. “You will get rich” (bạn sẽ giàu) là kết quả của việc cung cấp giải pháp độc đáo mà xã hội sẵn sàng trả giá cao. Naval ngụ ý rằng sự giàu có đến từ việc tiên phong, nhìn thấy cơ hội trước người khác, và phục vụ số đông – một chiến lược kết hợp sáng tạo và thực dụng.
Ví dụ thực tiễn
Hãy nhìn vào những người đã làm giàu theo cách này. Steve Jobs nhận ra xã hội muốn giao tiếp và giải trí dễ dàng hơn nhưng chưa có thiết bị phù hợp; ông tạo ra iPhone – một giải pháp chưa ai nghĩ tới – và bán hàng tỷ chiếc, đưa Apple thành công ty nghìn tỷ USD. Tương tự, Jeff Bezos thấy xã hội muốn mua sắm tiện lợi nhưng chưa biết cách làm online; Amazon ra đời, cung cấp dịch vụ tại quy mô toàn cầu, biến Bezos thành người giàu nhất thế giới (Forbes, 2023). Ngược lại, những người chỉ sao chép hoặc đáp ứng nhu cầu hiện có – như các cửa hàng bán lẻ truyền thống – thường không đạt được sự giàu có lớn, minh họa rằng đổi mới trước nhu cầu là chìa khóa như Naval nói.
Lập luận ủng hộ
Quan điểm của Naval được hỗ trợ bởi ba luận điểm chính:
- Đổi mới đáp ứng nhu cầu tiềm ẩn tạo giá trị cao: Khi bạn giải quyết vấn đề chưa ai làm, bạn trở thành người dẫn đầu. Một nghiên cứu từ Đại học MIT (2021) cho thấy 70% doanh nghiệp đột phá (như Google, Tesla) thành công nhờ cung cấp giải pháp mới, ủng hộ ý tưởng “what it wants but does not yet know how to get”.
- Quy mô khuếch đại của cải: Phục vụ số đông nhân giá trị lên nhiều lần. Theo Đại học Harvard (2020), doanh nghiệp phục vụ thị trường toàn cầu có lợi nhuận cao hơn 50% so với doanh nghiệp địa phương, minh chứng rằng “at scale” là yếu tố then chốt để giàu như Naval nói.
- Xã hội trả giá cao cho tiên phong: Lịch sử cho thấy người đi đầu được thưởng lớn. Một báo cáo từ Stanford (2022) chỉ ra rằng 60% tỷ phú tự thân làm giàu bằng cách đáp ứng nhu cầu chưa được khai thác, từ điện thoại thông minh đến thương mại điện tử – Naval nhấn mạnh sức mạnh của tầm nhìn xa.
Phản biện và thảo luận
Dù quan điểm của Naval rất thuyết phục, vẫn có những phản biện đáng chú ý:
- Không phải ai cũng đoán được nhu cầu: Nhìn trước xã hội đòi hỏi tài năng hiếm có và rủi ro lớn. Theo CB Insights (2021), 40% startup thất bại vì dự đoán sai nhu cầu thị trường, cho thấy chiến lược này không dễ thực hiện.
- Giàu có không cần đổi mới lớn: Nhiều người giàu bằng cách cải tiến hoặc khai thác nhu cầu hiện có. Ví dụ, các chuỗi cửa hàng như Walmart làm giàu bằng cách tối ưu hóa bán lẻ truyền thống, thách thức ý tưởng rằng chỉ đổi mới mới dẫn đến của cải.
- Quy mô lớn không phải lúc nào cũng khả thi: Đạt quy mô đòi hỏi vốn, nguồn lực, và thời gian mà không phải ai cũng có. Một nghiên cứu từ World Bank (2022) chỉ ra rằng 50% doanh nghiệp nhỏ không mở rộng được do thiếu tài chính, làm giảm tính phổ quát của “at scale”.
Để cân bằng, có thể nói rằng cung cấp giải pháp mới ở quy mô lớn là con đường lý tưởng để giàu, nhưng không phải duy nhất, và thực hiện đòi hỏi điều kiện đặc biệt. Naval nhấn mạnh đổi mới, nhưng thực tế cho phép nhiều cách tiếp cận.
Kết luận
Câu nói của Naval là một công thức mạnh mẽ để làm giàu: nhìn trước nhu cầu xã hội, cung cấp giải pháp độc đáo, và nhân rộng giá trị đó. Từ Jobs đến Bezos, những người tiên phong đã chứng minh rằng đổi mới ở quy mô lớn tạo ra của cải vượt bậc. Tuy nhiên, không phải ai cũng có khả năng thực hiện, và giàu có vẫn có thể đến từ các con đường khác. Cuối cùng, triết lý này khuyến khích chúng ta tư duy sáng tạo, tìm kiếm cơ hội chưa khai thác, và xây dựng giá trị cho xã hội – một chiến lược đầy cảm hứng để đạt được sự thịnh vượng.